ABAZALARDA OTURMA DÜZENİ:



- Abaza evlerinde oturma düzeni büyük küçük hiyerarşisi doğrultusunda düzenlenir.
- Eski ocaklı evlerde büyük yeri; ocağı sağına alacak şekilde hazırlanırdı. Yani büyük koltuğu ocağın solunda yer alırdı.
- Ocaklı evlerin kalkmasıyla; büyük yeri kapının açıldığı yönde, görülen karşı ilk köşe olarak belirlenmeye başladı.
- Günümüzdeki bir Abaza evinde oturma düzeni her odada bu mantığa uygun şekilde hazırlanır. Tüm odaların Ayhabı koltuğu kapı açıldığında karşıda görülen ilk köşede bulunur.
- Bu oturma düzeni herkes için geçerlidir. Büyükler bir araya geldiklerinde hemen bu hiyerarşi hayata geçirilir. Gençler bir araya gelince de durum aynıdır. Bayanlar kendi aralarında otururlarken de kurallar aynıdır. İşin özeti ayrım yapılmaksızın herkes bu kaidelere dikkat eder.
- Eskiden savaşların çok olduğu dönemlerde, büyük köşesi; kapıdan girebilecek olan düşmanın saldırısına ilk karşılığı verecek şekilde belirlenirdi. Buradaki mantık; büyük olanın, kendisinden küçükleri korumasından ileri gelirdi!
- Misafir gelen kişi eğer genç, ev sahibi ise ondan daha büyük ve yaşlıysa; başköşeye ev sahibi büyük oturur, misafiri de soluna oturturdu! Bazı durumlarda ev sahibi büyük olmasına rağmen, gelen misafire başköşede oturması için ısrar ediyorsa! Bu o misafirin yaşlı karşısında çok değer verilen biri olduğunu gösterir.
- Evin büyüğünün oturduğu yere; evin diğer halkı oturmaz. Bu korkudan değil, saygıdan ötürü yapılan bir davranıştır.
- Abazalarda bir yere grup olarak misafirliğe gidildiğinde, gittikleri evde Ayhabı koltuğuna misafir grubun Ayhabısı oturur, ev sahibi grubun Ayhabısı da onun solunda yer alır. Misafir grubun ikinci büyüğü, büyük köşesine biraz mesafeli sağ tarafta oturur. Grubun ufağı da ev sahibin ufağına yakın yani kapının yakınlarında oturur.
- İki farklı köyden grupların bir arada olduğu ortamlarda Ayhabı koltuğunun sahibi gelen misafir grubun Ayhabısıdır. Ortama üçüncü bir grup gelir ve gelen grubun Ayhabısı yaşça büyük ve mesafe açısından daha uzak bir yerden geldiyse, büyük koltuğuna o oturur, ondan önceki büyükte sola kayar, orada oturur.
- Grupların çok fazla olduğu ortamlarda, ev sahibi kişi veya kişilerin yoğunluğu durumunda; onlara yardımcı olmak adına, o köye mesafe açısından daha yakın olan köylerin grupları ev sahipliği yapmalıdırlar!
- Bahçelerde veya ev dışında oluşturulan oturma düzenlerinde; gelen kişilerin avluya giriş yönüne göre kalabalığın orta kısmı büyük yeridir! Büyükler bu kısımda bulunurken, küçükler onlardan ayrı kendi yaşıtlarının olduğu yerlerde otururlar. Bir bahçede sandalyeler ile oturma düzeni hazırlanırken bahçenin şekline göre bu ayrıntılara dikkat edilir. Bahçenin giriş noktasında gelecek misafirlere yön gösteren muhakkak biri bulunur.
- Kapalı mekânlarda, kalabalık kitlelerin oturduğu uzun ve dikine masalarda; oturma düzenin göre Ayhabı yeri belirlenir. Genelde masanın baş tarafıdır. Aşırı kalabalık ve uzun masalarda konuma göre yer değişikliği de yapılabilir.
- Bir grup bir araya geldiğinde bir düğüne veya cenazeye gidiyorlarsa kendi aralarında hemen Ayhabı ve Eyızbılar yerlerini belirlerler. Gittikleri yere vardıklarında grubun Ayhabısı en önde grubunu temsil ederek girdiği ortamdaki Ayhabıların yerine doğru yönelir. Onunla beraber gelen Eyızbıları da kendi yaşıtlarının olduğu alana alınır.
- Abaza cemiyetlerinde gelen grupları karşılayan, onları kendi yaş gruplarına götüren sırf bu işle yükümlü kişiler vardır. Onlar görevi gelen misafir grubu karşılamaktır! Gelen gruplara hoş geldin deyip, onları diğer grupların yanına götürüp müsaade isteyip görev yerlerine dönerler. Cenazelerde de durum aynıdır. Sadece cenazelerde hoş geldiniz ve benzeri sözler söylenmez.
- Büyüklerin ve küçüklerin birbirlerine saygı yapmaları gerektiği ortamlarda aynı masada veya birbirlerine yakın masalarda oturmamaları gerekmektedir! Birbirlerini görmeyecek şekilde oturma düzenlerini oluşturmaları en doğrusudur! Eğer bizim yaşam biçimimizde Keabze diye bir gerçeğe inanıyorsak bunun istismar edilmemesi gerekmektedir! Büyük büyüklüğünü bilecek, küçükte küçüklüğünü…
- Düğünlerde kurulan oyun düzenlerinde de bu kurallara dikkat edilir. Örneğin tahta düzeni oluşturulduğunda oturma veya durma sırası büyükten küçüğe doğru belirlenir. Ayhabı tahtanın en başında duran veya oturan kişidir. Yaşça birbirine denk grupların olduğu tahtalarda en uzaktan gelen grubun Ayhabısı en başta olur. Diğerleri de yanında.
- Kapalı ve açık mekânlarda sohbet amaçlı oluşturulan ortamlarda tüm yaş grupları aynı mekânda bulunuyorlarsa, oturma düzenini ona göre ayarlarlar. Büyükler herkesin görebileceği ve dinleyebilecekleri yere otururken, küçükler ise onların etrafında saygılı bir şekilde yerlerini alırlar.