Adige Xhabze, Verq xhabze. Adige halkının uyması gereken sözlü gelenek ve göreneklerinin tümüne denilir. Bu sözlü kanunlara toplumun her insanının uyması gerekmektedir. Adige Xhabzeler genelde üç yılda bir toplanan genel halk meclislerinde ele alınarak, zamana uygun bir şekilde yeniden düzenlemeler yapılırdı. Gereğinde daha öncede toplanılarak düzenlemeler yapılabilirdi. Batı Adigeleri anavatanlarından kovulmadan önce en son kanun yapıcı milli halk meclisi, ünlü halk filozofu Zelesçeri Yedıc Degu'nun başkanlığında 1829 yılında yapılmıştır. Adige Xhabze 18 ve 19 yy. da en doruk noktasına ulaşmış ve tüm Kafkas halklarınca benimsenerek taklit etmeye başlamışlardır. Kırım hanlarının ve Gürcü krallarının prenszadeleri Adigelerin yanına Adige xhabze ile eğitime gönderiyorlardı. Esad Bey adlı araştırmacının yazdıklarına göre bu yüzyıllarda;'' bir Adige gibi giyinmek, kuşanmak ve ata binmek, konuşmak hatta yemek yemek ve davranmak bir moda'' olmuş ve ''her Kafkaslı tarafından taklit edilmeye'' çalışılıyordu. Yazar yazdıklarına devamla; ''Adigeler Kafkasların Fransızlarıdır'' der. M. Sarkisyanz’da onu doğrulayarak ''Rus romantizmi ideal bir Kabardey Adigesi şövalyelik ruhunu ortaya çıkarmış ve komşu halklar onlara gıpta ederek bakmışlar ve taklit etmeye çalışmışlardır'' demektedir. Bu yolla bütün Kafkas halkları Adigeler tarafından etkilenerek Adige törelerini benimsemişlerdir. Örnek olarak aşağıda kadınlara karşı uygulanan xhabzelerden bir kaçını yazıyorum:
- Atlı ile yaya karşılanışınca atlının yayaya selam vermesi gerekir.
- İyi bir Adige, atın üstünde de olsa kadına ayağa kalkar.
- At üstünde bir kadınla ya da daha yaşlı biriyle konuşmak çok ayıptır.
- Bir köye at üstünde girmek çok ayıp sayılırdı.
- Bir atlı yolda bir kadını görünce atından iner ve yanına kadar giderek selam verir. Selam verdikten sonra atını ona teklif eder. Almazsa yollarının ayrıldığı yere kadar beraber giderler. Yolları ayrıldıktan sonra bir müddet daha yaya gider. Daha sonra atının kafasını kadına doğru çevirerek atına biner ve sağdan dönerek yoluna devam eder. Aynı kaide kendinden yaşlılar için de geçerlidir.
- Bir yerde otururken ne kadar uzakta olursa olsun uzaktan bir kadının geldiğini görünce ayağa kalkılır ve kadın önünden geçinceye kadar ayakta kalınır ve daha sonra oturulurdu.
- Bir toplantıda önce kadınlar oturur ve eğer boş yer kalırsa daha sonra erkekler oturur.
- Kadınların olduğu yerde kavga edilmez. Kadın geldiği an her türlü kavga ve dövüşler sona erdirilir.
- Kadınlar barışmayı teklif ederse, bu istek yerine getirilir.
Bısım’ın evinden avlusundan çıkarken, uyulması gereken xhabzeler vardır;
- Atın başını eve döndürerek binilir ve sağ tarafına dönülerek avludan çıkılır.
- Avluda ya da avludan çıkınca ata kırbaç vurulmaz. Vurmak ev sahibine çok kızdığının ya da gücendiğinin işaretidir.
