Rusların uyguladığı zulmün amacı belliydi.
Adıge gruplarının birlik olmasını engellemekti, onları ayrı ayrı gruplar halinde yenmek daha kolaydı. Bu nedenle Şapsığlar halkı bir arada toplamak, birliği sağlamak amacıyla bu NIP'ı Bayrağı düşündüler.
Bayrağın tasarımında görev alanlar silahlı birliklerin liderleri Alçerıy Ptl'aneko, Navutsık'u Jane ve Kızbeç Şeretl.
Abın kalesini Ruslar kuşattığında bu Bayrağı'da almışlardı.
Adıgelerin özgürlük aşkı, toprak sevgisi ve kahramanca bunları korumalarının değerini anlayan Rus subaylar vardı. Bunlardan biri Tiflis’te bulunan Mağlup Kuzey Kafkas halkları müzesine bayrağı götürmüştü.
1922 yılında Adıge Özerk bölgesi kurulunca, yaşlılardan bir gurup, o zaman bölge yöneticisi olan Şıhamçerıy Hakurate ile NIP'ı Adıgelerin topraklarına geri getirtmesi için görüştüler.
Hakurate Kuzey Kafkasyada hatırı sayılan birisi idi. Kardeşlerinin ricasını yerine getirmek üzere yakın arkadaşlarından S.A. Orjinikidze, A.İ.Mikoyan'a mektup yazdı, durumu izah etti.
1926 yılında Tiflis müzesi çalışanları Hakurate'nın mektubuna cevap verdiler, Şapsığların Bayrağını bulduklarını, iade etmeye hazır olduklarını yazdılar.
Şıhamçerıy Hakurate Aslanbeç Bjaşö'yı görevlendirdi, Şapsığların Bayrağının tarihini araştırması, öğrenmesi, şeklini ve rengini anlattırması, onu hatırlayanları bulması için. Bjaşönın yanında Adıgey Tarihi araştırmalar uzmanı Şalıh Natho (Haştıku köyünden) İbrahim Tsey, Met Tıhutıhu (Hakuratenın devrim gizli ajanı)
Mahmut Huvaj, Rahmet Tsuhe, Doletçerıy Şhalaho. Bu kişiler Bayrağın resmini
çizdiler.
Aslançerıy Bjaşö ile Met Tıhutıhu Tiflise gönderdiler. NIP' ı alıp gelirlerken yol da çevre köylerin sovyeti tarafından karşılandılar. Bayrağı açtılar, 200 atlı grupla birlikte getirmişler. Korunmak üzere bölge yönetim binasına konulmuş.
Aslanbeç Bjaşö'nın anlattığına göre kayıtlarda ertesi sabah Ş.Hakurate ile İ.Tsey eşliğinde eşliğinde Afıpsıp köyüne ulaştırdılar. Köyün girişinde oldukça kalabalık bir grup tarafından karşılandı. Şapsığ toprağına (afıpsıp köyü yakınları ç.n.) yüz metre kadar uzağında Thamate yerinde duran Met Tıhutıhu elini kesti, Bayrağa kanın dan damlattı. Bayrağın tanıtılacağı alana yetiştiklerinde Tıhutıh'un yalnızca dirseklerinde kan süzülmüyordu, Bayrağın ucundaki sopanın da bütünü kana bulanmış, ucundan süzülüp akıyordu.
Üç gün üç gece Bayrağın öz topraklarına dönüşü kutlandı.
Birkaç gün Met Tıhutıhu'n evinde korundu. Daha sonra İbrahim Nawurıze ( Bu günkü ulusal Müzenin kurucusu, ilk müdürü ç. n.) tarafından hazırlanan müzeye konması kararlaştırıldı.
1936 yılında Mıyekuape Adıge Özerk bölgesi başkenti olunca Şapsığ NIPI de buraya getirildi.
Hakurate bu NIP için çok kaygılanırdı. 'O Bayrağın orjinali mutlaka korunmalı, yeni nesil bunu bilmeli tanımalı' diyordu.
Şapsığ Bayrağının tarihini araştırmak için önemli çaba gösterdiler Ç.B.Petrova,
L.İ.Lebedenko. Biri Bayrağı her alanda tanıtmak, değerini anlatmak istiyordu, diğeri yok etmek istediklerinde evine saklayıp korumuştu. 'Bulanık zaman duru lunca' müzeye iade etti.
Şapsığ bayrağının topraklarına geri dönüşünü anlatan bir tek fotoğraf kaldı (fo- toğraf şimdi ulusal müzenin arşivinde, ben 148. yıl anma gününde hazırladığım sergide kullanmıştım).
Fotoğrafı 20 li yıllarda öğrenci olan Nalbıy Çuwuç korudu. O da çalkantılı süreç geçince müzeye vermişti.
Şapsığ NIP'ı özgürlüğün simgesi ve özgürlük savaşçılarımızın bize bıraktığı değerli miras.
Şapsığ bayrağı, bütün bayraklar canlı birer tarih. Bayrağı bayrak yapanlarsa ona değer verenlerdir. Vatanı vatan kılanlarda onun özgürlüğü uğruna can verenler dir.
