Çeçenler Kafkasya’nın kuzeydoğusunda, Sunja ve Argun ırmakları civarında yaşamakta olan yerli Kafkasya halkıdır. Kendilerini Nohçi olarak adlandırırlar. Bu isim, Çeçenlerin Nohçmekhahoi adlı kabilesinden ve bu kabilenin topraklarından gelmektedir.
çeçenya
Çeçenlerin ve İnguşların ataları Nah kabileleridir. Nahlar 16. yüzyıla kadar dağlık bölgelerde yaşamlarını sürdürmekteydiler. Bu tarihten sonra Nah kabileleri ovalara inip yerleşmişler. Bu tarih aynı zamanda bu halkların Müslümanlaştığı kabul ettiği tarih olmuş ve milliyetçi hareketler gelişmiştir. Ayrıca, bazı Çeçen milliyetçileri kökenlerini Urartulara dayandırmaktadır.
Çeçen adı ilk kez 8. yüzyıl Arap kaynaklarında geçmektedir. Yaygın olan
bir geleneğe göre Rusça’daki Çeçen terimi, Çeçenler’in 1732 yılında Rus
askerlerini yenilgiye uğratmış olduğu Çeçen-aul köyüne dayanmaktadır.
Ancak bunun doğru olmadığı, 1692 yılından önce Rus kaynaklarında Çeçen
teriminin bulunmadığı, bu terimin muhtemelen Kabardeycedeki “Şaşen”
adından geldiği savunulmuştur
Rusya Federasyonu’na bağlı bulunan Çeçenistan’ın yerli halkına Çeçenler denilmektedir. Ülke, 1994-1996 yılları arasındaki kanlı savaşta büyük zararlar görmüş ve şehirler yıkıma uğramıştır. Rsular tarafından yerle bir edilmeye çalışılmıştır. Çeçenler yapmış oldukları mücadele ile büyük direniş göstermişlerdir. Çeçen direnişçiler ile Ruslar arasında 1996 yılında ateşkes anlaşması imzalanmıştır. Bu ateşkese rağmen Rusya bölgeden tam anlamı ile çekilmemiş, emellerinden vazgeçmemiş, Çeçenlere ekonomik ambargo uygulamış ve gizli servisi aracılığı ile çeşitli eylemler gerçekleştirmiştir.
Çeçen nüfusunun önemli bir kısmı Rusya Federasyonu’nun başka bölgelerinde bilhassa Dağıstan ve Moskova’da yaşamaktadır. Ayrıca Rusya dışında, Türkiye, Gürcistan, Ürdün ve Suriye’de de Çeçen nüfusu bulunmaktadır. Bu nüfus, 1850’lerdeki Kafkas savaşları esnasında Çeçenistan’dan göç etmiş olanların torunlarıdır. 19. Yüzyılda Rusların ele geçirdiği ve Çeçenistan ile Kuzey Osetya bölgelerinin bir bölümünü de kapsayan yerler İnguşetya olarak adlandırılmıştır. 1944 yılında Çeçenler, Sovyet lideri Stalin’nin emriyle topraklarından göç ettirilmişlerdir. Ülkelerine ancak Stalin’in ölmesinden sonra geri dönebilmişlerdir. Rus zulmü uzun yılalr devam etmiştir.
Çeçenler Çeçence adı verilen dili kullanmaktadırlar. Çeçenler Nohçi Mott olarak adlandırdıkları kendi dileri Kafkas dil grubu içerisinde Nakh bölümünde yer almaktadır. Nakh dil grubuna ait dilleri şöyle sıralamak mümkündür:
1. Çeçen (Nohçi)
2. İnguş (Ğalğay)
3. Tuş-Kist (Batsoy)<br /
Çeçenlerin İslamiyetten önce kendine özgü dinsel gelenekleri ve inançları bulunuyordu. Tarım ile ilgili çeşitli törenler düzenliyorlardı. Bu törenler, yağmur törenleri, Gök Tanrısı Sela ve Tanrıça Tuşoli adına düzenlenmekte olan kutlamalar gibi törenlerdi. Çeçenler, tukkhum adı altında örgütlenmiş, taeyp adı verilen 131 klandan meydana gelmektedir. Taeyp, Arapça kökenli bir sözcük olup ta'ife den gelmektedir.Taeypler, paylaşılan toprak, kan bağı ve sıradan ilişiklere dayanmaktaydı. Ancak savaş esnasında birkaç klan birleşebiliyordu. Taeypler, daha küçük topluluklara, yani garlara, garlar da nakiyelere ayrılmakta idi.
İslamiyet öncesinde Gürcülerin etkisiyle kısmen de olsa Hıristiyanlığı benimsemiş olan Çeçenler, daha sonra kitleler halinde İslamiyeti kabul etmişlerdir. Çeçenlerin çoğunluğu Müslüman olup Sünni İslam’ın Şafii mezhebine bağlıdırlar. Ancak yaygın olan inanç, Müridizm olarak adlandırılmış olan tasavvuf anlayışıdır. Çeçenler tarikatlara son derece bağlıdırlar. Kuzey Kafkasya’da iki büyük tarikat bulunmaktadır. Bu tarikatlar Nakşibendiye ve Kadiriye tarikatlarıdır. Nakşibendiye daha çok Doğu Çeçenistan ve Dağıstan’da yaygındır. Kadiriye tarikatı ise Çeçenistan'ın kalan bölgelerinde ve İnguşetya’da etkili olan bir tarikattır.
.
Çeçenlerin antropolojik özelliklerine bakıldığında antropologlar şu sonuçlara ulaşmışlardır: Çeçenler ince yapıları, cesur tavırları ve kartal burunları ile benzemiş oldukları Çerkeslerle aynı yüz ifadelerine sahip değillerdir. Çeçenlerin yüzleri Çerkeslerinkine göre çok daha ince ve uzundur. Siyah sakalları Araplar ve Türkler gibi diğer Doğulu ırklardan daha seyrektir. Bununla birlikte kıyafetleri bütün Kafkasyalıların giydiklerine benzemektedir.
Rusya Federasyonu’na bağlı bulunan Çeçenistan’ın yerli halkına Çeçenler denilmektedir. Ülke, 1994-1996 yılları arasındaki kanlı savaşta büyük zararlar görmüş ve şehirler yıkıma uğramıştır. Rsular tarafından yerle bir edilmeye çalışılmıştır. Çeçenler yapmış oldukları mücadele ile büyük direniş göstermişlerdir. Çeçen direnişçiler ile Ruslar arasında 1996 yılında ateşkes anlaşması imzalanmıştır. Bu ateşkese rağmen Rusya bölgeden tam anlamı ile çekilmemiş, emellerinden vazgeçmemiş, Çeçenlere ekonomik ambargo uygulamış ve gizli servisi aracılığı ile çeşitli eylemler gerçekleştirmiştir.
Çeçen nüfusunun önemli bir kısmı Rusya Federasyonu’nun başka bölgelerinde bilhassa Dağıstan ve Moskova’da yaşamaktadır. Ayrıca Rusya dışında, Türkiye, Gürcistan, Ürdün ve Suriye’de de Çeçen nüfusu bulunmaktadır. Bu nüfus, 1850’lerdeki Kafkas savaşları esnasında Çeçenistan’dan göç etmiş olanların torunlarıdır. 19. Yüzyılda Rusların ele geçirdiği ve Çeçenistan ile Kuzey Osetya bölgelerinin bir bölümünü de kapsayan yerler İnguşetya olarak adlandırılmıştır. 1944 yılında Çeçenler, Sovyet lideri Stalin’nin emriyle topraklarından göç ettirilmişlerdir. Ülkelerine ancak Stalin’in ölmesinden sonra geri dönebilmişlerdir. Rus zulmü uzun yılalr devam etmiştir.
Çeçenler Çeçence adı verilen dili kullanmaktadırlar. Çeçenler Nohçi Mott olarak adlandırdıkları kendi dileri Kafkas dil grubu içerisinde Nakh bölümünde yer almaktadır. Nakh dil grubuna ait dilleri şöyle sıralamak mümkündür:
1. Çeçen (Nohçi)
2. İnguş (Ğalğay)
3. Tuş-Kist (Batsoy)<br /
Çeçenlerin İslamiyetten önce kendine özgü dinsel gelenekleri ve inançları bulunuyordu. Tarım ile ilgili çeşitli törenler düzenliyorlardı. Bu törenler, yağmur törenleri, Gök Tanrısı Sela ve Tanrıça Tuşoli adına düzenlenmekte olan kutlamalar gibi törenlerdi. Çeçenler, tukkhum adı altında örgütlenmiş, taeyp adı verilen 131 klandan meydana gelmektedir. Taeyp, Arapça kökenli bir sözcük olup ta'ife den gelmektedir.Taeypler, paylaşılan toprak, kan bağı ve sıradan ilişiklere dayanmaktaydı. Ancak savaş esnasında birkaç klan birleşebiliyordu. Taeypler, daha küçük topluluklara, yani garlara, garlar da nakiyelere ayrılmakta idi.
İslamiyet öncesinde Gürcülerin etkisiyle kısmen de olsa Hıristiyanlığı benimsemiş olan Çeçenler, daha sonra kitleler halinde İslamiyeti kabul etmişlerdir. Çeçenlerin çoğunluğu Müslüman olup Sünni İslam’ın Şafii mezhebine bağlıdırlar. Ancak yaygın olan inanç, Müridizm olarak adlandırılmış olan tasavvuf anlayışıdır. Çeçenler tarikatlara son derece bağlıdırlar. Kuzey Kafkasya’da iki büyük tarikat bulunmaktadır. Bu tarikatlar Nakşibendiye ve Kadiriye tarikatlarıdır. Nakşibendiye daha çok Doğu Çeçenistan ve Dağıstan’da yaygındır. Kadiriye tarikatı ise Çeçenistan'ın kalan bölgelerinde ve İnguşetya’da etkili olan bir tarikattır.
.
Çeçenlerin antropolojik özelliklerine bakıldığında antropologlar şu sonuçlara ulaşmışlardır: Çeçenler ince yapıları, cesur tavırları ve kartal burunları ile benzemiş oldukları Çerkeslerle aynı yüz ifadelerine sahip değillerdir. Çeçenlerin yüzleri Çerkeslerinkine göre çok daha ince ve uzundur. Siyah sakalları Araplar ve Türkler gibi diğer Doğulu ırklardan daha seyrektir. Bununla birlikte kıyafetleri bütün Kafkasyalıların giydiklerine benzemektedir.
