6.Zehes Buluşması
Zehes, kaşenlerinde bir araya geldiği toplantılara verilen isimdir. Misafirlerin hoş vakit geçirmesi için düzenlenen bu geceler bir aile büyüğünün nezaretinde gerçekleşir. Zeheslerde gerçekleştirilen pek çok aktivite vardır. Bunlardan en yaygını el vurma oyunudur.
7.Thamate Kavramı
Zehesler thamate adı verilen bir büyüğün nezaretinde gerçekleşir. Çerkeslerde thamatelik erkeklerin yerine getirdiği bir görevdir. Toplantıda olan ve olacak olan bütün olayların sorumluluğu thamateye aittir.
Thamatelerin belli bir bilgiye sahip olması, Çerkes adetlerine hakim olması gerekmektedir.
8.Çerkesler ve Kıyafet Kültürü
Günümüzde Çerkesler bu kıyafetleri sadece özel günlerde ve törenlerde kullanmaktalar.
9.Dans ve Bilindiği üzere Kafkasya kültürleri zengin bir dans geleneğine sahiptirler. Çerkesler’de bu kültürün bir parçası olarak danslarıyla ön plana çıkmaktadırlar.Türkiye’de ki Çerkesler arasında en yaygın edilen danslar wuic, kafe, tleperıfe ve şeşendir.
Wuic oldukça yavaş bir danstır.
Kafe’nin pek çok çeşidi bulunur. Orta yavaşlıktadır
Tleprerife, parmak uçlarında yapılan hızlı bir danstır. Daha çok Abzah, Şapsığ ile Ubıh ve Abazalar arasında yaygındır.
Şeşen ise hızlı danslardan biridir. Türkiye’de oldukça popüler olan bu dans bir kız ve erkek tarafından değişik melodiler eşliğinde gerçekleştirilir.. Esas olarak Çeçen ve Adığe danslarında görülen hareketlerin bir karışımıdır.
10.Çerkes Yemekleri
Çerkes mutfağı oldukça zengin bir mutfak. Çerkes yemekleri daha çok et ve süt ürünlerine dayanır, sebzeye çok fazla yer verilmez. Çerkeslerde yemeğe başlamadan, sofra büyüğünün bir konuşma (dua) yapması adettir.
Yemeklerinde hem Türk, hem de Rus etkisi görülen bu zengin mutfağın en çok dikkat yemeklerinden bazılarını sizin için bir araya getirdik.
*Çerkez Tavuğu
Hepimizin bildiği bu lezzetli yemekten bahsederek başlamak en doğrusu olacaktır. İnce ince didiklenen tavuk, acuka ve cevizin bir havanda uzun uzun dövülmesiyle yapılan Çerkes tavuğu, bu mutfaktan Anadolu mutfağına hızlıca giriş yapmış bir lezzet.
Üstelik bu yemek Çerkesler için oldukça özel bir yere sahip. Bu yemeğe o kadar önem veriliyordu ki Çerkesya’daki geleneklere göre tavuğun hangi kısmının kimin tarafından yeneceğine dair bir hiyerarşik düzen bile mevcut. Misafirler ve yaşlılar en lezzetli kısımları yerken, çocuklar genelde kanat etiyle baş başa bırakılıyordu.
*Şıpsi Pasta, Şıpsibaste…
Çerkez yemekleriyle ilgili bilmeniz gereken ilk şeylerden biri adlarının yöresine göre ufak değişiklikler gösteriyor olması.
Buna örnek olarak şıpsibasteyi göstermek mümkün. Tavuk veya etle yapılan bu yemek, mısır veya buğday unu kullanılarak yapılan bir çeşit lapadır.
Kimi yörelerde yapılan keşkekle oldukça benzerdir.
*Velibah
Gözlemeyle aynı tarife sahip olan velibah, saçta hazırlanır. Çerkes esintili bir kahvaltı için vazgeçilmezdir.
Evde hazırladığımız gözlemelerin sacta hazırlanmış halidir velibah. Üzerinde tereyağ eritebilir, dilediğiniz reçelle yiyebilirsiniz.
*Abista, Mamursa..
Hem ana yemek, hem de atıştırmalık olarak servis edilen abista Çerkes peyniriyle birlikte yenilir. Özellikle sıcak yaz günlerinde yoğurt, ayran gibi içeceklerle oldukça lezzetli bir seçenektir.
*Çerkes Mantısı: Haluj, Hıngel, Hınkal
Pek çok farklı ismi olan bu yemek tam olarak mantı formundadır. Patates, kıyma ya da peynirle hazırlanabilir.
*Minik Börekçikler: Metez
Buğday unundan hazırlanan hamurun içine yerleştirilen Çerkes peyniri, suda pişirilir ve ortaya metez çıkar. Mantıyı hatırlatan metez Çerkesler arasından çok sevilir.
*Şubate
Açmayı andıran bu lezzet üçgen şeklinde hazırlanır.Arasına tahin, üzerine pekmez sürülerek yenen şubate kaçırılmaması gereken bir lezzettir.
*Çerkes Lokması: Ape Yeşek
Ape yeseki bildiğimiz lokmadan farklı kılan şerbetine koyulan bal.:)
Kendisini lokma gibi düşünebilirsiniz. Kızartılan hamurların üzerine dökülen şerbetle çıkan sesi tarif edemiyoruz. Bunun yanı sıra şerbete eklenen bal da tatlıyı bal gibi yapıyor bal.
*Çerkes Peyniri
Eskiden ve hala daha nadirde olsa Çerkes köylerinde yapılan bu peynirin beyaz peynir ve lor peyniri arasında bir tadı ve görünümü vardır. Kaynamış inek sütünden üretilen peyniri taze taze tüketmenin tadının bir başka olduğu söylense de, peyniri bir iki ay kuru bir yerde bekleterek tüketmek de mümkündür. Çerkes peynirini nereden bulabilirim diyorsanız, maalesef size bir cevap veremeyiz.
*Ne İçerler?
Alkollü içecekler arasında şarap Çerkes kültüründe en çok tüketilen içeceklerin başında gelir. Düğün veya şenlik gibi eğlencelerde sofraya konan şarap konuklar tarafından tek kaseden sırayla içilir.
Darı, mısır ve baldan yapılan az alkollü baksime de Çerkes içecekleri arasında yer alır.
Çerkes çayı olarak bilinen ve Kafkasya’da geleneksel olarak Kafkas ormangülü adı verilen bir ormangülü türünden yapılan çay da bu halkın sıklıkla tükettiği içeceklerden biridir.
11.Atlar ve Çerkesler
Çerkesler oldukça güçlü bir atçılık kültürüne sahiptir. Geçmişte temel binek aracı olarak kullanılan atlar bir çeşit statü temsilcisiydi. Eskiden bey ailelerinin kendi adlarıyla anılan at ırkları vardı.
Yüz yıldan fazla süren yıkıcı Rus-Kafkas Savaşı ve sürgün, at cinslerinin çoğunun yok olmasına yol açmıştır. 20-30 Çerkes atı ırkından bugün sadece Şağdiy kalmış olup dünya atçılık literatüründe “Kabardin” olarak bilinir ve en iyi dağ atlarından biri kabul edilir.
Çerkeslerin sosyal hayatlarını şekillendiren habze kuralları, at kültüründe de etkilidir. Bu kültürde bir kadının veya yaşlının önünden atla geçmek, veya at üzerinden onlarla konuşmak büyük ayıptır. Bir kadınla veya büyükle atın üzerinde oturarak konuşmak ayıptır.
