Birtakım ip uçlarına dayanılarak bu dağın Kafkaslarda olduğu söylenir.
Bazılarına göre, Elburz dünyanın etrafını çevreleyen mitolojik Kafdağı
ile aynı dağdır. Bu dağın coğrafi bir bölge olmasından önce mitolojik ve
manevi özellikleri bulunan bir yer olması önem kazanmaktadır.
Kafkas dağları, kısaca Kafdağı olarak adlandırıldığı gibi en yüksek
zirvesine Çerkesler Oşhamafe derken dünya Elburz olarak anmaktadır.
İranda da aynı adla Elburz diye bir dağ vardır. Mitlerde, masallarda bu
dağlar iç içe geçmiştir, genellikle ayırt edilemezler.
Masallarda geçen, herşeyi bilen Anka/Simurg kuşunun yuvasıda kimi zaman Elburz, kimi zaman Kafdağıdır.
"Borz sözcüğü tek başına kullanılınca Elburz dağını gösterir. Avesta
daki şekliyle Hera Beriziti, Hera Beraziti, Haraboz aslında cennette yer
alan mitolojik dağdır."
"Mevlana Kafdağı'nı bazen Allah'ın yüce sıfatlarının tecelli
şekillerinden biri olarak niteler. Mevlana'nın mürşidi Şems-i Tebrizi de
onun(Simurg'un) olgunluğun zirve noktası olduğunu, tüm kuşların ona doğru gittiğini ve Kafdağı'nı görmekle mutlu olduklarını söyler"
"Fars şiirinde özellikle "güneşin doğduğu yer, büyüklük ve yücelik"
simgesi, "ırmakların mahzeni" olarak işlenir.Elburz dağı Mihr adlı
tanrının makamı, aydınlık, mutluluk ve huzur yuvası, güç ve kutsallık
simgesidir. Rivayet-i Pehlevi'nin ifadesiyle , iyilerin ruhları oraya
gidip yerleşmektedir. Bu dağda tanrısal güçler egemendir, şeytanlar yol
bulamazlar.Oradakiler soğuktan ve sıcaktan rahatsızlık duymazlar,
hastalık,ölüm ve şeytan kötülğüklerinden uzak yaşarlar."
Nartların atalarıda ölümsüzdü.Kafkas halk hikayelerinde, Nartların
atalarını sukabaklarının içinde, tavan arasında nesiller boyu
baktıklarını,en sonunda bıktıklarını ve içlerinden en yaşlısını bularak,
nasıl ölümlü olabileceklerini öğrenirler,güneşin doğuşunda, en yaşlı
Nart atasının tarıf ettiği yerde, ataların bulunduğu su kabakları
uçurumdan aşağı atılırlar, böylece Nartların soyunda ölümlülğük başlar.
Bugünlerde bile Kafkasya uzun ömürlülükle anılmaktadır.
"Bundehişn'e göre ölülerin ruhları bu dağa çıkar ve orada Tanrı Reşn
kıyamet günü terazisini Elburz zirvesine kurarak insanların
iyilikleriyle kötülüklerini tartar."
"Ehrimen,Ahura Mazda'nın yaratılışına muhalefeti yüzünden yerküreyi
yararak tam ortasına girmiş,o anda bir sarsıntıyla Elburz dağı yerden
yükselmiş,ardından da diğer dağlar Ekburz'un köklerinden ortaya çıkarak
yeryüzüne yerleşmişlerdir.Güneş,ay ve yıldızlar hep Elburz'un üzerinde
döner durular. Elburz'un zirvesinde karanlık,gece,sıcak ve soğuk
rüzgarlar bulunmaz."
"Yeştler göre Ahura Mazda,Elburz'un zirvesinde Mihr için bir makam
yapmıştır.Güneş doğmadan önce aydınlık meleği olam Mihr, Elburz
zirvesinden Aryan topraklarınıntamamını aydınlatır. Avesta'da güneşin
doğup battığı yerin Elburz dağı olduğu anlatılır."
"Avestada güneşin doğup battığı yerin Elburz dağı olduğu
anlatılır.Pişdadi hükümdarlarından Hüşeng, Nahid için Elburz zirvesinde
sığır ve koyun kurban etmiş; Zerdüşt uzun bir hayat yaşadıktan sonra
Elburz da ölmüştür.Cinvad köprüsünün bir ucu da Elburz'dadır.Attar'ın
Mantıku't -tayr'ında güneşi simgeleyen Simurg'un yuvası Elburz dağının
zirvesindedir."
"Cem, Elburz'da görkemli bir saray yaptırmış,Kavus çok güçlü bir kale
kurmuş,Şahname'ye göre Ferudun çocukluğunu bu dağda geçirmiş ve onaltı
yaşına geldiğinde bu dağı terk etmiştir.Surus'un bin sütunlu sarayı
Elburz zirvesinde bulunur.Ayinlerde suyu çıkartılıp içilen ve kutsanan
içeceklerden hum bitksi bu dağda bulunur."
"Şeyh-i İşrak, gevher-i şebefruz: geceleri aydınlatan mücevher veya
gevher-i dilefruz; gönülleri aydınlatan mücevher diye anılan bu
mücevheri güzel ifadelerle anlatır. Ona göre , bu mücevher Kafdağı'nda
bulunmakta ve Kafdağı onun ışığıyla aydınlanmaktadır. Ama herzaman aynı
yerde bulunmaz. Işığını cennette bulunan Tuba ağacından almaktadır."
"Bazı çevreler Hızır'ın İskender'in ordusunda üst düzey bir komutan
olduğu ve kötülüklerden son derece kaçınan bir olması nedeniyle hayat
suyunu içmenin İskender 'e değilde ona nasip olduğu kanısındadır.
Zülkarneyn, Allah'ın Kafdağı'nda karanlıklar içerisinde yarattığı
çeşmeye gitmek istemiş ve Hızır'ı ordusunun başına geçirerek yola
çokmış, elinde gizemli bir mücevher vermiş, ordudan uzak kaldığı veya
sıkıntıya düştüğünde yere atınca yolunu aydınlatacağını söylemiştir.Sözü
edilen karanlık bölgeye geldiğine Hızır yolunu kaybeder.Elindeki
mücevheri yere atarak yolunu aydınlatır.Oracıkta bir çeşme görür,
yıkanır ve suyundan içer.Böylece hayat suyundan içen Hızır sonsuz bir
ömür kazanır."
"Huşeng, kutsal Elburz dağının zirvesinde Anahita'yı yardıma çağırıp
yüzbin at, bin sığır, onbin koyun kurban etmiştir Kuşlar Hüdhüd'ün
kılavuzluğunda Kafdağı'ndaki Simurg'u aramaya çıkmışlar."
"Dünyanın etrafını çevreleyen ve bütün dağların köklerinin yerin
derinliklerinde ona bağlı olduğuna inanılan, büyük kısmı suyun altında,
okyanusların derinliklerinde bulunan, her sabah güneş doğduğunda güneş
ışınlarının üzerine düşmesiyle yansımalarının yeşil göründüğü,Anka'nın
da üzerinde yuva kurduğukabul edilen efsanevi dağ.Eskilerin inanışına
göre Kafdağı yeryüzünün en uç noktalarını kaplayan, gökyüzünün kenar
noktalarının üzerinde yükseldiği,yerkürnin etrafını çevreleyen ve
yerlerin çivisi olarak kabul edilen dağdır.Bu dağın yeşil zümrütten
yareatıldığı, gökyüzüne rengini yansıttığı,gökyüzünün renginin gerçekte
beyaz olduğu ve bu renklerin yansımasıyla masmavi göründüğü söylenir.Bu
yüzden Kafdağı'nın bir adı da Kuh-i Ahder,Yeşil dağ'dır.Kafdağının eteklerinde biri doğusundan bu dağa bitişik Cabelka, diğeri batısından bu dağa sınır olan Cabelsa şehirleri bulunur."
"Evrenin tüm gizemlerini bilen ve her hastalığa çare bulup her sorunu
çözebilec ek kadr bilge v e gleceği görebilen,otuz kuşun özelliğini
taşıdığı için simurg; otuz kuş ve otuz rengi bulunduğu için sireng
diyede anılan Arapça karşılığı Anka olan ,Ahura Mazda'nın kuşu olarak
bilinen, kuşların lideri kabul edilen efsanevi kuş'un yuvası Elburz/
Kafdağı'ndadır."
"Sohveredi ise Akl-i Sorh'unda bu kuşun yuvasınınTuba ağacında olup,Tuba ağacının da Kafdağı'nda bulunduğunu söyler."
"Babası Sam tarafından aksaçlı diye Zal Kafdağı'na bırakılır, Sinurg tarafından bulunur, beslenip büyütülür."
"Öte yandan rivayetlere göre Simurg'un yuvasının wispobish ağacında
bulunması ile Cebrail'in makamının Kur'an' da da adı heçen
Sdretu'l-munteha adlı kutsal bir ağaçta olması da dikkat çekicidir."
"Hıristiyan kaynaklarında Zülkarneyn'in İskender,,, vahşi kavmin de
Hunlar olduğusöylenir. Yahudi tarihçiler ise bu kavmin vatanının
Kafkaslar, Zülkarneyn'in de Kuruş olduğu kanısındadır".
"Bazı araştırmacılara göre Kfdağı, Eburz dağıdır. uran'ın 50.suresi
olan Kaf suresinin ilk sözcüğünün "Kaf" olması özellikle Kuran
yorumcularınındikkatini çekmiş, bazı tefsirciler Kaf suresinin bu dağla
ilişkili olduğu kanısına varmış,Kafdağı'na dair efsanevi anlatılar
önemsenip tefsir alanında kaleme alınmış eserlere girmiştir, rivayete
göre Zülkarneyn,Kafdağı'na gitmiş ve etrafında küçük dağlar görmüş. Dağa
"Sen kimsin?"diye sorup ondan"Ben Kaf'ım" cevabını almış, etrafındaki
dağları sorduğundaysa da Kafdağı "Onların kendisinin damarları olduğunu,
yeryüzünde deprem olacağı zaman onlardan birni kıpırdattığını ve
depremin gerçekleştiğini" söylemiş"
"Kavus(Keykavus) yeryüzünün en güçlüsü olmayı, devler ve perilere galip
gelmeyi istemiş, bunun için kurban adamıştır.Kurban adama işi,
Mazenderan devlerini hapsettiği, yedi köşkünden biri olan Elburz
dağındaki köşkünde gerçekleşmiştir."
"Rivayete göreeski İran'da büyük tanrılardan olan Mitra(Mihr) bir taşın
içerisinden çıkmış ve ortaya çıkışıyla birliktr çobanlar ona tapınmaya
başlamıştır.Mihr'inmakamı ve tahtı Elburz dağındadır.Mihr, Yeşt'teki
ifadelere göre hergün sabah erkenden kutsal Elburz dağında ,altın
arabasına binerek gökyüzünü dolaşır, bin gözü, ikibin kulağı ve onbin
korumasıyla Aryan aileleri gözetler , yanlışlığa düşmemelerini ,
yeminlerini bozmamalarını sağlamaya çalışır."
"Sırat köprüsünde iyiler ve kötüler birbirinden ayrılır.Adı Farsca da
Çinvad'dır.Herkes dünyada kendisi için hazırlayıp yürüdüğü yoldan gider.
Elburz dağından başlayıp, İranvic de yer alan, yakınlarından aynı adla
bir ırmağın geçtiği Daitik dağına kadar uzanan Çinvad köprüsünün diğer
ucu cennete açılan geçittir."
"Tehmurs, Ehrimen'i at kılığınada emrine alarak, dünyanın çevresini
dolaşmış, Elburz dağına çıkmış, orada Ehrimen onu sırtından
atarak,yutmuş,Cemşid,onu Ehrimen'in karnından çıkarmıştır."
Evet! Miler, efsaneler Kfdağı/Kafkasya hakkında böyle söylüyor.
Cennet'in, Tuğba ağacının, Sırat köprüsünün, ölümsüzlüksuyu Ab-ı
hayat'ın , dünyanınbaşı ve sonunun , Anka/Simurg'un bulunduğu , dünyaya
mavi rengini veren , hepsi zümrüt Kafdağı' nda. Bütün ortadoğu
masallarının ana konusu,dinlerin bahsetmeden geçemedikleri Yunan
mitolojisinde tanrının incileri serperek oluşturduğu yer.
Kafkas inanışında da tanrının kendisi için ayırdığı, insani davranışlarından dolayı Kafkasyalılara armağan ettiği yer Kafdağı.
Mevlana Celaleddin bir şiirinde şöyler diyor;
"Gitti Kafdağı'na doğru Zülkarneyn,
Saf zümrütten olduğunu gördü onun."
Biz de sözümüsü şöyle bağlayalım;
Tanrının özenle yarattığı
Bize lütfu, armağanı
Bilene vatan
Bilmeyene masal Kafdağı.
