Ata binmek ve atı eğitmekte #Çerkesler(#Adıgeler) çok tecrübeli ve maharetli idi. Çerkeslerin bu özellikleri yabancı araştırmacı kişilerin yazılarından da anlaşılmaktadır. Yabancıların yazdıklarına göre 10. yüzyıllardan itibaren Çerkeslerin atlı savaşçılarına karşı gelebilecek savaşçı olmamıştır. Savaş teknikleri ile bilgisi olan kişilerin yazdıklarına göre Çerkeslerin atlı savaşçıları liderliği ellerinden bırakmamışlar, Çerkes savaşçısını < yıldırım> diye tanımlamışlardır. 13.yy da Rusya‘nın içlerine ve Kafkasya bozkırlarına ilerleyen Moğol kabileleri, göçebe yaşamlarını bırakarak Kırım‘a yönelmeye başlamışlardı. O sıralar Çerkesler 1230 yılında liderlerinden Abdunkhan önderliğinde Kırım’ı da Çerkes topraklarına katarak güçlü bir halk konumuna gelmişler ve Kuzey Kafkasların siyasi ve askeri yönden en güçlü devletini kurmuşlardı. Ne varki aynı yıllarda (1230-1233) Çerkesya’da Moğol istilası baş göstermişti. İlk başlarda Moğollar güçlü bir direnişle karşılaşmalarına rağmen Çerkesya ülkesi büyük zararlar gördü.Moğollar Çerkesleri “Serkasut” olarak adlandırdılar. 1236-1242 yılları arasında Batu and Mengü Han Çerkesya’nın Kırım topraklarını işgal etti, fakat Moğollar özellikle Karadeniz-Kuban bölgesi Çerkeslerine karşı bir türlü güç kuramadılar. 1237 yılının sonlarında Çerkesler Tukar(Tukaram) komutasında, Moğol ordularına karşı sert bir direnişte bulunarak saldırıya geçtiler. Mengühan ve Kadan komutasındaki düşman ordularını darmadağın ettiler ve Tukar’ın yaralanıp öldüğü bu savaşla çetin bir ceviz olduklarını kanıtlamış oldular. (L.İ. Lavrov. “Kuzey Kafkasya’da Moğol İstilası” ve Historian Rashid-ad-Din in the Persian Chronicles) 1260 larda bir başka coğrafya’da(Mısır) Ünlü Mamluk Sultanı Bibars, Kutuzu öldürüp Mamluk Sultanlığının başına geçiyordu. İşte bu ünlü komutan Bibars(Baybars) Moğollar tarafından Çerkesya topraklarından kaçırılarak esir olarak Bizans tüccarlarına satılmış ve köle olarak Kahire’ye getirilerek Eyyubilerin hassa ordusuna katılmıştı. 1260 yılında iktidara geldiğinde Mamluk ordusunda Çerkes emirler dışında ordu da Türklerden başka büyük oranda Çerkes atlı savaşçılar da bulunuyordu ki, bu nüfus ilerde devletin başına Çerkeslerin geçmesine kadar artmaya devam edecekti(1382) Çerkesya’da Moğolların diş geçiremediği Çerkesler dışında, aynı dönemde Mısır Mamluk Sultanlığı bünyesinde de aynı kahramanlığı devam ettirdiler ve her bölgede Moğolları durdurabilen yegane tek halkın kendileri olduğunu gösterdiler. Bibars komutasındaki Memluk ordusu 1260 yılında Ayn Calut’ta Moğolları hezimete uğrattı. Bunla beraber 1277 de Bibars İlhanlı Moğollara tabi olan Anadolu Selçuklu Devleti‘ne hücum etti. Ordusunun başında Elbistan‘da Moğol ordusunu tekrar yenerek Kayseri’ye girdi. Moğol egemenliğinin Suriye ve Mısır’a taşmasına kesin şekilde engel oldu ve ünü her yere yayıldı. Çerkesya topraklarında ise savaş hala devam ediyordu. 1277 yılında Moğol Hanı Mengü-Timur bir türlü diş geçiremedikleri Çerkeslere karşı büyük ölçekli bir savaşa girişti. Savaş ovalarda yaşayan Çerkeslerin mağlubiyeti ile sonuçlandı ve bozkır topraklarının bir bölümü ile Kırım toprakları Moğol etkisi altına girmeye başladı ve böylece Altın Ordu devleti ile Çerkesya komşu iki devlet oldular. (Zikhia krallığı,Azak denizi doğu kıyıları ile Karadeniz kıyıları ve Kerç boğazı egemenliğini korudu.- “C.Rubruk ve S.Brunovski-1823″) 1281- Mamluk Sultanı Kalavun döneminde Moğol ordusu büyük komutan Cengiz Han neslinden olan Mengü Timur tarafından yönetiliyordu. Kalavun’un koruma bölümünün komutanı yüzbaşı Çerkes Özdemir Al Hac ve Çerkesler bu çatışmada da Mengu Timur’u mağlup etti. 1303- Çerkesler Şam’ın güneyinde Sefer çölünde Moğol imparatoru Kazan Han’ın ordusunu bozguna uğrattılar.Bu savaştan sonra Moğollar bir daha Suriye’ye saldıramadı. 1345 yıllarına gelindiğinde Timur ordusu Kuzey Kafkaslar da Moğol-Altınordu Devletine savaş açtı ve Çerkesler baş düşmanları Altınordu devletine destek verdiler. Timur Moğolları hezimete uğrattıktan sonra Çerkesya topraklarına girdi. Timur ordusu büyük kayıplar vermesine rağmen Çerkes Ülkesine çok büyük zararlar verdi ve bundan sonra başlayacak büyük direnişin ilk kıvılcımını ateşlemiş oldu. 1382 yılında Mısır Kahire’de Malihuk (Çoban) lakaplı “Emir” Berkuk İbn Anas el Çerkasi sultan oldu.Ondan sonra başa geçen sultanların tamama yakını Çerkes olduğundan Ülke Çerkes Memluk sultanlığı olarak anılmaya başlandı. İşte bu dönemde Timur “Çerkes Oğlancığı” diyerek dalga geçtiği Berkuk’a tehditler yağdırıyordu. 1395 Nisan ayında Çerkesya’da Çerkesler Moğolların devamı olan Tatarlar ile birlikte Topal Timur’un ordularına karşı savaş başlattılar. Yılın sonraların da Timur büyük bir ordunun başında Çerkes ülkesine saldırıya geçerek hayatının en büyük hatalarından birini yaptı. Düşman ordusunun izleyeceği yolları belirleyen Adıgeler, Ğumade bölgesinde tüm çayırları ateşe verdiler ve düşman ordusunun büyük kısmı yanarak can verdi.
