1428- İnal Nekhu Çerkes devletinin en büyük kurumu olarak kabul edilen Xase’de, Prenslerin Prensi yani Kral olarak seçildi. Çerkes devletinin de başkenti Temen yarımadasının yukarı kısmına kurduklari Şancır şehri oldu.
1441- Moğol İmparatoru Cengiz Han’ın oğullarından Cuci’nin küçük oğlu Toka Temür soyundan gelen ve Moğolları(Tatar) yöneten Hacı Giray tarafından Kırım Tatar Hanlığı kuruldu ve İnal’ın Birleşik Çerkesya krallığı ile sınır komşusu oldular.(Hanlık 1475 yılında Osmanlı himayesine girdi). İşgal hareketlerine karşın 1498 yılında Çerkesler Great Horde üzerine saldırdı ve birçok tatar savaşçıyı öldürdü. Düşman ve Khan Maakhmat Don nehri ötesine Kırıma doğru toprakları terketmek zorunda kaldılar. (Rus Çarlığı Büyükelçisi B.Chelishev )-Bu yıllara rastlayan Ceneviz kaynaklarında Azak Denizi’nin doğu yakası ve Don Nehri’nin doğu yakasına kadarki yerlerde Adigelerin oturdukları yazıldı.
1518- Kırım hanı Bahadir Giray’ın Çerkesya’ya akını ve başarısız oluşu.
1535- Nogay ordularının Çerkesya(Kabarda)’ya akını
1545-47- Kırım hanı Sahip Girayın Kabardaya akını.
1551- Kırım Hanı Sahib Giray’ın Batı Çerkesya’ya akını ve Janey Çerkeslerinin Türk ve Tatarlara karşı başarılı isyan mücadelesi
1557- Kırım hanı Devlet Giray Çerkes yurduna saldırmak için 60 bin kişilik bir orduyla harekete geçti. Rus Çarı, on üç bin kişilik Şeremetev Yivan komutasında ki ordusuyla hanın ordusunu arkadan kuşatarak, Tula şehri yakınında büyük bozguna uğrattı.
1570 Temmuz- Afips ırmağı yakınında Devlet Giray komutasındaki Kırım Tatarlarıyla Çerkesler arasında savaş yapıldı. İdar Temruko oğlu büyük prens Temruko bu savaşta yaralandı.
1577- Kazi Mirza(Kazi Giray) komutasındaki Nogayların Kabarda’ya saldırısı. Kazi Mirza su savaşta öldürülür.(Nogay Bey ve Mirzaların listesi-Khodarkovsky,Michael “Russia’s Steppe Frontier’, (2004)
1644- Büyük Kabarda’da Çerkeslerin Moğol-Kalmuk ordularını bozguna uğratması.
1672-Kırım Han’ının Kabardey’i işgal etmek için büyük bir ordu göndermesi. Prens Çerkes Kaspulat komutasındaki Rus birliklerin Çerkesler ile birlikte Tatar-Kalmuk birliklerine karşı başarılı savunması.1679 yılında Rus ordu komutanı Çerkes prensi Çerkaskiy Kaspulat Muçaloviç Kırım Hanlığı ile yaptığı savaşta ordu komutanı olarak hanın kuvvetlerini büyük bozguna uğrattı.
1700,1701- Kaplan Giray emrindeki orduların Çerkesya’ya akını.
1705-Rus-İsveç savaşını fırsat bilen Kırım Hanı Kaplan Girey’in Osmanlı sultanının da onayını alarak 100 bin kişilik bir ordu ile Kabardey yurduna saldırması. Ancak bu savaşta Kabarda Çerkesleri Tatarları Kanjal adı verilen ünlü Çerkes-Tatar savaşında bozguna uğratırlar. 3 yıl sonra da Tatar Hanının Çerkeslerden kendisine itaat etmelerini isteyerek yeniden Çerkesya’ya saldırması ile Çerkesler yenilgiyi kabul etmiş gözüküp gece ani bir baskınla Tatar komutanları öldürüp, ordusunu darmadağın ederler.
1717-Kırım Hanı Devlet Girey ve Gazi Girey’in yeniden Çerkesya’ya akını. Papazların ve Hıristiyan savunmasız Adigelerin kiliselere doldurularak canlı canlı yakılmaları olayı düşmanlığın kökleşmesine neden oldu.
1732-Tatar ve Kalmuklarca kuşatılan bir Rus birliğinin Kabardey kuvvetlerince kurtarılması
1761- Çerkesya’ya akan Kırım Tatarlarının Temirgoy prensliği tarafından bozguna uğratılması.
Bu tarihlerden sonra Çerkesler ile onlara diş geçiremeyen Tatarlar arasında ilişkiler düzelmeye başladı. 1767 lerde her iki Kabardey’in birleşerek Psıj (Kuban) Tatarlarını da yanlarına alarak Çarlık Rusyası’na karşı savaş ilan ettikleri döneme girildi. 1774 yılında Osmanlı-Kırım ile askeri bir ittifak gerçekleştirildi.Kırım Hanı Çerkes, “Nekrasov” Kazakları, Türkler ve Kırımlı kuvvetlerle Rus işgali altında Kabardaya yardım etmek amacıyla Mozdok’a doğru ilerledi.Ancak başarı sağlanamadı.
1782- Tatar Hanı Şahin Giray ve ordusu ile Çerkesler arasında savaş yaşandı. Tatarların perişan edildiği bir gece baskınında Şahin Giray Çerkesler tarafıdan kaçırılarak Çerkes ülkesine götürüldü. (Osmanlı arşiv belgesi- Dosya No:23 Gömlek No:1111)
1783, 23 ağustos ayında Çerkesler ve Nogaylar birleşerek Yeysk Kalesini bastılar. Kaleyi ele geçiremediler ama düşmana ağır kayıplar verdirdiler.
1796- Kalmuk(moğol) lider Dukdukunba komutasındaki 50 000 kişilik bir Kalmuk ve Kazak askeri gücü, Ruslarla ittifak halinde Doğu Çerkesya’ya saldırdı. Kuban ve Terek nehirleri civarındaki bütün köyleri yakıp yıktılar, Çerkesleri kadın çocuk demeden katlettiler. Ama Çerkesler bu saldırıyı da püskürtmeyi başardılar.
1800′ler – Çerkesya Krallığı içinde Temirgoy prensliği federasyonu kuruldu.Prenslik Xase adı verilen bir meclise sahipti ve Temirgoy, Adamey, Hatukay, Yecerukay Çerkesleri ve Hajret (*) Kabardeylerinin bölgelerinden oluşturuldu. Abdzax,Şapsığ bölgesi liderleri dedestekliyordu.Nogay savaşçılar ve Ermeni tüccarlar da bu federatif yapıda yer almaktaydılar. Bu konfederasyon ilerde kurulacak Bağımsız Çerkesya’nın(1861) temel taşlarından biri idi.
